जमीन नोंदणी किंवा मालमत्तेच्या कागदपत्रांमध्ये नाव बदलणे हे एक महत्त्वाचे आणि कायदेशीर प्रक्रिया आहे. अनेक वेळा, हे नाव बदलणे आवश्यक असते, जसे की विवाह, वारसा, खरेदी-विक्री, किंवा कागदपत्रातील चूक सुधारण्यासाठी. कधी कधी, कागदपत्रांमध्ये नाव चुकीचे असेल किंवा तातडीने नाव बदलण्याची आवश्यकता असेल, तेव्हा योग्य पद्धतीने आणि कायदेशीर मार्गाने हे करणे आवश्यक आहे. चला तर, आपण पाहूया ही प्रक्रिया कशी पार पडते.
जमीन नोंदणी काय आहे?
जमीन नोंदणी म्हणजे एक कायदेशीर प्रक्रिया, जिच्यामध्ये तुमच्या मालमत्तेच्या मालकाची माहिती सरकारी रेकॉर्ड्समध्ये नोंदवली जाते. यामध्ये मालकाचे नाव, त्याचा पत्ता आणि मालमत्तेचा आकार इत्यादी माहिती समाविष्ट असते. भारतीय कायद्यानुसार, जमीन किंवा मालमत्तेच्या खरेदी-विक्रीसाठी नोंदणी अनिवार्य आहे. यामुळे मालमत्तेच्या कायदेशीर हक्कांची सुरक्षा होते.
नाव बदलण्याची आवश्यकता कधी असू शकते?
मालमत्तेच्या कागदपत्रांमध्ये नाव बदलण्याची आवश्यकता वेगवेगळ्या कारणांसाठी असू शकते. काही प्रमुख कारणे खाली दिली आहेत:
- विवाहानंतर नाव बदलणे:
विवाहानंतर पती-पत्नीच्या कागदपत्रांमध्ये नाव बदलणे आवश्यक होऊ शकते. यामध्ये एक व्यक्तीच्या कागदपत्रात दुसऱ्या व्यक्तीचे नाव जोडणे किंवा बदलणे आवश्यक असू शकते. - वारसा किंवा मालमत्तेचे हस्तांतरण:
जर किमान कोणत्याही कुटुंबियांच्या किंवा मालकाच्या मृत्यू नंतर मालमत्तेचा वारसा गेला असेल, तर त्याच्या नावे नाव बदलणे आवश्यक ठरते. - खरेदी-विक्री नोंदणी:
ज्यावेळी मालमत्ता खरेदी-विक्री केली जाते, त्या वेळेस कागदपत्रांमध्ये नाव बदलले जाते, जेणेकरून नवीन मालकाच्या नावे मालमत्तेची नोंद होईल. - कागदपत्रात चुक:
कधी कधी, कागदपत्रांमध्ये चूक होऊ शकते. या चुकांमुळे, नाव सुधारण्यासाठी त्याची योग्य प्रक्रिया पार पडली पाहिजे.
नाव बदलण्यासाठी कायदेशीर प्रक्रिया
मालमत्तेच्या कागदपत्रांमध्ये नाव बदलण्यासाठी खालील प्रक्रिया पाळाव्या लागतात:
1. अर्ज सादर करा:
तुम्ही जमिनीच्या नोंदणी विभाग किंवा भूमीविभाग कार्यालयात नाव बदलण्यासाठी अर्ज सादर करावा लागतो. यामध्ये संबंधित कागदपत्रांची मूळ प्रत आणि त्याची प्रती सादर केली पाहिजे.
2. आवश्यक कागदपत्रांची तयारी करा:
नाव बदलण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रांची तयारी करा. त्यामध्ये तुमचं आधार कार्ड, खरेदी विक्री करार, विवाह प्रमाणपत्र, राजस्व रेकॉर्ड इत्यादी समाविष्ट असू शकतात.
3. पडताळणी प्रक्रिया:
अर्ज सादर केल्यानंतर संबंधित विभाग कागदपत्रांची तपासणी करतो. या तपासणीमध्ये तपासले जाते की कागदपत्रांमध्ये दिलेली माहिती योग्य आहे की नाही.
4. कर आकारणी:
साधारणपणे, नाव बदलण्यासाठी काही शुल्क आकारले जातात. हे शुल्क राज्य नुसार बदलू शकतात.
5. नाव बदलाची प्रक्रिया पूर्ण करा:
तपासणी पूर्ण झाल्यानंतर, नवीन नाव नोंदवले जाते आणि संबंधित कागदपत्रांमध्ये बदल करून नवीन दस्तऐवज तयार केले जातात.
नाव बदलण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रांची सूची:
- खरेदी विक्री करार
- विवाह प्रमाणपत्र
- आधार कार्ड, पॅन कार्ड आणि इतर ओळखपत्रे
- राजस्व रेकॉर्ड किंवा पहाणी पत्र
- शासकीय आदेश किंवा कोर्टाचा आदेश
राज्यवार विशिष्ट प्रक्रिया
देशातील विविध राज्यांमध्ये नाव बदलण्याच्या प्रक्रियेची काही भिन्नता असू शकते. राज्य नुसार कायदेशीर प्रक्रियेचा वेगळा मार्ग असू शकतो. यासाठी, संबंधित राज्याच्या नोंदणी कार्यालयाशी संपर्क साधून माहिती घेणे योग्य राहील.
नाव बदलल्यानंतर कायदेशीर क्रियाकलाप
नाव बदलल्यानंतर, तुम्ही नवीन कागदपत्रांवर विविध कायदेशीर क्रियाकलाप राबवू शकता. उदा. मालमत्ता विकणे, कर्जासाठी अर्ज करणे, किंवा अन्य कायदेशीर कर्तव्ये पार करणे.
निष्कर्ष
जमीन नोंदणी किंवा मालमत्तेच्या कागदपत्रांमध्ये नाव बदलणे एक महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया आहे, जी योग्य पद्धतीने पार करणे आवश्यक आहे. कागदपत्रांमधील बदल आणि सुधारणा तुम्ही कायदेशीरपणे आणि योग्य पद्धतीने केली की भविष्यात कायदेशीर अडचणी टाळता येतात.
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (MGNREGA)
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृध्दापकाळ निवृत्तीवेतन योजना
National Family Benefit Scheme – NFBS (राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजना)
